Bilo je to u nekoj zemlji seljaka
na brdovitom Balkanu,
umrla je mučeničkom smrću
četa đaka
u jednom danu.
Njemci su, 21. oktobra 1941. godine objavili saopštenje u vidu plakata kojim je Kragujevac bio izlijepljen tog dana, a u saopštenju su naveli da je zbog kukavičkog i podmuklog napada u toku prošle nedelje na njemačke vojnike, poginulo 10 a ranjeno 26 njemačkih vojnika.
U znak odmazde strijeljano je za svakog poginulog njemačkog vojnika 100, a za svakog ranjenog 50 stanovnika, ukupno 2.300 stanovnika.
Međutim, Njemci nisu dali saopštenje za masovna strijeljanja od 19. i 21. oktobra u Kragujevcu i tri obližnja sela, tako da ispada da su premašili broj strijeljanih osoba u znak odmazde za mnogo više lica. Najverovatnije da su Njemci željeli da strijeljanjem građana u Kragujevcu i njegovoj okolini daju drastičan primjer strogosti okupatorskih vlasti kako bi zaplašili šire slojeve stanovništva i unijeli osećaj kolektivne nesigurnosti na prostoru okupirane Srbije u cilju smiravanju pobune u Šumadiji.
Kada je strijeljanje završeno, Njemci nisu željeli da pretekli broj Srba puste na slobodu nego su ih držali kao taoce, da bi imali na raspolaganju određen broj ljudi ako pogine još koji Njemac.
Istoričar Nenad Đorđević, direktor muzeja ,,21. oktobar“, saopštio je 2003. da je utvrđeni broj žrtava 2.799 (uključujući i žrtve u okolnim selima). Podaci SPC se slažu sa ovim brojem. Staniša Brkić, kustos muzeja, je u knjizi „Ime i broj“ iz 2007. objavio imena i lične podatke 2.796 žrtve streljanja u Kragujevcu.
Spomen park „21. oktobar“
U spomen na žrtve strijeljanja čitav prostor Šumarica je pretvoren u spomen-park u kome se, između ostalih, nalaze Spomenik strijeljanim đacima i profesorima, Spomenik boli i prkosa, Spomenik čistačima obuće, spomenik „Sto za jednog“, spomenik „Otpora i slobode“…
Na ulazu u spomen park podignuta je impozantna zgrada Muzeja „21. oktobar“ u čijoj je arhitekturi naglašena simbolika kragujevačke tragedije.
Odsustvo otvora (prozora) na fasadama sugeriše bezizlaz nenaoružanih ljudi ispred mitraljeskih cijevi, trideset kubusa – trideset masovnih grobnica u Spomen-parku, a providne piramide od pleksiglasa na njihovim vrhovima predstavljaju poslednji pogled žrtava uperen ka nebu.
Krvava bajka je pjesma koju je srpska pjesnikinja Desanka Maksimović napisala 1941. godine nakon što je čula detalje masakra koje su njemačke okupatorske snage izvele u Kragujevcu, odnosno kako su žrtve masakra bili cijeli razredi gimnazijalaca.
Pjesma je objavljena tek nakon završetka drugog svjetskog rata.
Krvava bajka se smatra jednim od najsnažnijih poetskih djela inspiriranih ratnim zbivanjima na području bivše Jugoslavije, a u doba SFR Jugoslavije je bila obavezno štivo u nastavnim programima osnovnih škola.
