Obilježavanje značajnog jubileja – 50 godina od otkrića pećine Orlovača planirano je za kraj turističke sezone.
Pećina Orlovača, koja se nalazi u Sumbulovcu kod Pala, predstavlja pravi speleološki dragulj dužine dva i po kilometra sa unikatnim nakitom.
Slavka Brezo, direktor Kulturno-sportskog centra Pale čija uprava rukovodi pećinom, navela je da će prilikom obilježavanje ovog jubileja biti organizovan prigodan program.
– Biće pozvani svi koji su dali doprinos otkriću i istraživanju ove značajne prirodne znamenitosti, kao i svi zaslužni pojedinci koji su u proteklim decenijama doprinijeli rastu i razvoju Speleološkog kompleksa „Pećina Orlovača“ – kaže Brezo.
Prema njenim riječima, „Orlovača“ je jednood najljepših bisera koje je priroda stvorila.
– Pećinski nakit „Orlovače“ je unikatan, u kojem se stalagmiti i stalaktiti smjenjuju sa fragmentima koralnog i aragonitnog nakita. Pećinski stubovi podsjećaju na antičke i renesansne dvorce i spomenike različitih boja. Sa čistom i netaknutom prirodom, te brojnim pećinskim ukrasima, „Orlovača“ predstavlja izuzetnu speleološko-estetsku vrijednost. Veoma je značajna paleontološka i biogeografska destinacija sa endemskim vrstama koje se rijetko sreću. Tako značajna turističko-ekološka destinacija se kompletno dopunjuje sa turističkim potencijalima Olimpijskog kompleksa Jahorine i Trebevića i gradskog središta Pala – istakla je ona.
Brezo je dodala da je ovo mjesto nezaobilazno za sve turiste, ljubitelje prirodnih ljepota, arheologe i druge istraživače.
– Upravo pronađeni paleontološki, oftalmološki, arheološki i fosilni nalazi govore da bi „Orlovača“ mogla da postane interdisciplinarna naučno-nastavna baza. Tu prvenstveno mislimo na istraživanja iz oblasti geografije, geologije, speleologije, biologije, istorije, arheologije, etnologije i estetike. Posebno ističemo značaj „Orlovače“ u okviru stručnih ekskurzija za studente i upoznavanja školske populacije sa značajem prirodnih rijetkosti – pojasnila je Brezo.
Istraživanja u okviru Speleološkog kompleksa „Pećina Orlovača“ planirana su i u narednim godinama, a biće realizovana u skladu sa usvojenim strateškim dokumentom „Program upravljanja za period 2025-2027. godine“, koji je dostavljen na uvid Zavodu za zaštitu kulturno-istorijskog i prirodnog naslijeđa Republike Srpske.
– Ovim programom predviđene su različite aktivnosti, kao što su nastavak speleoloških i geoloških istraživanja, monitoring stanja pećinskog ekosistema, istraživanje faune, mikroklime i vodenih tokova unutar pećine, kao i mjere unaprijeđenja zaštite i očuvanja prirodnih i kulturnih vrijednosti lokaliteta. Tačan iznos sredstava potrebnih za realizaciju istraživanja zavisi od obima i dinamike planiranih aktivnosti, a biće definisan kroz godišnje planove implementacije i budžetske projekcije. Očekuje se da će se sredstva obezbjeđivati kombinacijom javnog finansiranja, kroz podršku nadležnih institucija, kao i putem aplikacija na relevantne fondove i projekte u oblasti zaštite životne sredine, kulturnog naslijeđa i naučno-istraživačkog rada – rekla je ona.
Cilj ovih istraživanja je bolje razumijevanje prirodnih procesa unutar pećine, kao i dalje razvijanje „Orlovače“ kao održivog i naučno utemeljenog turističko-speleološkog odredišta.
– Sredstva za finansiranje aktivnosti vezanih za pećinu obezbjeđuju se iz budžeta Republike Srpske, iz budžeta jedinica lokalne samouprave na čijoj teritoriji se pećina nalazi, putem podrške Fonda za zaštitu životne sredine i energetsku efikasnost Republike Srpske, iz vlastitih prihoda ostvarenih kroz turizam i druge aktivnosti u okviru speleološkog kompleksa, kao i iz drugih izvora u skladu sa Zakonom o zaštiti prirode Republike Srpske – ističe Brezo.
Cijena za pojedinačne posjete iznosi 15 KM, grupne (7-10 osoba) od 10 KM po osobi, a posjete preko turističke agencije (7-10 osoba) 8 KM po osobi.
Za organizovane grupe djece do 10 godina ulaz je besplatan.
Pećina Orlovača otkrivena je 1975. godine i od tada spada u red najljepših pećinskih sistema u Bosni i Hercegovini. U njoj su i paleontološki ostaci kosti pećinskog medvjeda koji datiraju od prije 16.500 godina.
Potpun pejzaž obogaćuju prekrasni salivi poput okamenjenih vodopada, koloritno dajući pećini savršen ambijentalni dizajn.
Orlovača se nalazi blizu magistralnog puta za Sokolac kod mjesta Sumbulovac. Do 2002. godine bila je sakrivena od turista, a iste godine je urađeno drugo istraživanje i pećina je uređena za posjete.
