Sjetlina, selo koje je nekada bilo pet puta veće od opštine kojoj sada pripada

0
2552

Sjetlina je naseljeno mjesto u opštini Pale, Republika Srpska. Mjesto se pominje još za vrijeme Turaka, ali svoj procvat doživlja za vrijeme Austrougarske aneksije Bosne i Hercegovine. Tada u Sjetlinu dolaze Katoličke porodice iz današnje Češke, Slovačke, Mađarske, Slovenije i Italije. Otvaraju se dva velika drvno-prerađivačka pogona (pilane), koje su imale i do 3000 radnika. Ove pilane, pratila su i naselja, pa je tako počela masovno naseljavanje Sjetline. Osnovana je Katolička Župa Sjetlina-Prača-Vrhprača, otvorena škola, radnička ambulanta i pošta.

Katoličke vlastodržačke familije su bile vlasnici, upravnici, poslovođe i nadzorni organi u drvnoj preradi, a Pravoslavno i manjinsko muslimansko stanovništvo su bili fizički radnici. Pogoni koji su radi na području Sjetline, bili su jedni od najmodernijih u Evropi, toga vremena. Austrugarska vlast je prepoznala taj kraj kao veliki eksplatacijski potencijal, pa su se gradile pruge za transport vozova, robe, stoke i hrane. Izgrađen je i prvi veći vodovod na našoj regiji, koji je dolazio sa Jahorine.

Posle Prvog svjetskog rata, šuma koja se eksplatisala, otkupljena je od srpskih domaćina. Proizvodnja se znatno smanjila. Odlaskom Katoličkih familija, otišao je i kapital, pa se već polako i stanovništvo počelo raseljavati. Poslednju nadu ovom kraju dale su dvije bogate jevrejske familije , koje su pokušale da pokrenu drvnu proizvodnju na ovom kraju. Djelimično su i uspjeli, sve do 1938.godine, kada su bez valjanog objašnjenja sve prodali, zatvorili i odselili prema Istočnoj Evropi. Da li su oni već tada znali, slutili, šta čeka Jevreje, ali i Srbe, do danas je nedoumica..

U toku Drugog svjetskog rata, u Sjetlili su se vodile borbe, diverzantske akcije na mostove, pruge i vozove. Posle rata, proširena i djelimično moderizovana je pruga Sarajevo- Užice, koja je imala veliki značaj za ovaj kraj i njeno stanovništvo. Ukidanjem pruge, ugašene su nade, da će od Sjetline opet biti neko veliko mjesto. Već 1961.godine na popisu stanovništva u tadašnjoj Jugoslaviji, Sjetlina je imala 122 stanovnika. Nekada je toliko bilo đaka u jednoj školskoj smjeni. Na popisu 1971.godine, broj stanovnika porastao je na 278 stanovnika. Deset godina kasnije popis je pokazao da u Sjetlini živi 208 stanovnika, a 1991.godine 180. Danas je taj broj još malji.. U Sjetlini su sada registrovane tri firme, nema kafana, nema pošte i škole. Pripada Mjesnoj zajednici Podgrab, a opštini Pale, od koje je nekada imala 5 puta više stanovnika.