Pavlovac je naseljeno mjesto u sastavu opštine Istočna Ilidža, grada Istočno Sarajevo, Republika Srpska, BiH. Pavlovac je naselje urbanog karaktera i prostire se iznad naselja Kasindo uz samu granicu sa opštinom Istočno Novo Sarajevo. Pavlovac nema status naseljenog mjesta, već je u sastavu naseljenog mjesta Kasindo. Naselje je izgrađeno uglavnom posle potpisivanja Dejtonskog sporazuma dolaskom velikog broja izbjeglih sarajevskih Srba. Pavlovac zvanično predstavlja jednu od većih i reprezentativnijih nekropola srednjega vjeka na našem području. To predpostavlja veći broj spomenika – stećaka. Mnogi raniji autori navode da je nekropola Pavlovac nekada brojala preko 100 stećaka, koji su kasnije diislocirani, da bi tokom 2019. bili vraćeni na prvobitnu lokaciju.
Naselje Pavlovac se nalazi u sjevernom dijelu opštine Istočna Ilidža, na samoj granici opština, dok se u podnožju naselja prostire naselje Kasindo. Naselje je urbanog, gradskog tipa, veoma gusto naseljeno sa velikim brojem stambenih objekata individualnog stanovanja. Ovo naselje pripada mjesnoj zajednici Kasindo. Kroz naselje prolazi magistralni put koji preko Jahorine spaja Istočno Sarajevo i Pale.
Ulice
U naselju Pavlovac nalaze se sljedeće ulice:
- Gatačka
- Zorana Borovine
- Jovana Dučića
- Pavlovića
- Sarajevskih solunaca
- Filipa Višnjića
Pavlovac je u istoriografiji najpoznatiji kao lokalitet na kom se nalazi najveći stećak otkriven na prostorima bivše Jugoslavije, poznat kao Stećak Kneza Pavla. Na istom lokalitetu nalazio se veliki broj srednjovijekovnih spomenika Stećaka, koji su tokom istorije svi dislocirani na različite lokacije. Odmah pored nekropole Pavlovac postojao je stari srednjovjekovni put koji je išao preko Tvrdimića i Kasidola, pa ispod Jahorinskih stijena na vrelo Prače, te njezinom dolinom do starog trgovišta Prače, gdje je knez Pavle Radinović podigao grad Novi, kasnije od naroda, takođe prozvan Pavlovac. Postoje još dva Pavlovca u razmaku od 15 km – jedan u selu Tvrdimići a drugi podno Jahorinskih Stijena. Ovim putem kretali su se karavani i odvijala se trgovina. Iznad Pavlovca se nalazi brdo Krst / Križ, a sam Pavlovac je zadnji izdužni ogranak ovog brda, na kome se nalazio kamenolom za stećke. Klesane spomenike vukli su volovi do nekropole idući južnom kosom Malog Krsta / Križa. Visinska razlika između ove dvije lokacije iznosi oko 150 metara.
Grob Kneza Pavla
Knez Pavle Radenović sahranjen je nakon ubistva 1415. godine na svojoj „plemenitoj baštini“ na Pavlovcu. Bilo je i ponekih drugačijih mišljenja. Jedno od takvih zastupao je i Đoko Mazalić, koji je prvobitno, takođe smatrao da je knez Pavle sahranjen na ovoj nekropoli. Po njegovom tumačenju, tijelo ubijenog kneza prenoćilo je na Pavlovcu, njegovoj djedovini i pradjedovini a onda je odneseno u grad Borač. U sjećanje na svog kneza, narod je podigao spomenik na Pavlovcu.[1]
Kultura
Pavlovac na svojoj teritorij nema izgrađenih vjerskih objekata, a nalazi se u sastavu Crkvene opštine Kasindo čiji parohijalni hram je Crkva Svetog Varnave Hvostanskog
Stanovništvo
Gradnja individualnih stambenih objekata u velikoj mjeri počela je nakon potpisivanja Dejtonskog mirovnog sporazuma i Egzodusa Srba iz Sarajeva, kada je veliki broj izbjeglog stanovništva svoj novi dom počeo graditi na Pavlovcu. Danas je Pavlovac gusto naseljeno gradsko naselje, sa velikim brojem stanovništva iz raznih dijelova Sarajeva, kao i manjim brojem domicilnog stanovništva.
Turizam
Arheološki park
Tokom 2019. godine, nakon otkopavanja većeg broja stećaka iz gradske zone i vraćanja na prvobitnu lokaciju na Pavlovcu, javila se ideja o izgradnji parka stećaka na tom lokalitetu. Predstavnici Republičkog zavoda za zaštitu kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa Republike Srpske i opština Istočna Ilidža i Istočno Novo Sarajevo su donijele zaključak da će se na lokaciji gdje su se stećci prvobitno nalazili graditi Arheološki park u kome će biti predstavljeni rekonstruisani originalni stećci. Ovakav park će biti jedinstven na prostorima bivše Jugoslavije i predstaviće bogatu istoriju Srba ovog područja z vremena prije osmanske okupacije.
Gondola Istočno Sarajevo – Jahorina
Krajem 2019. godine predstavljen je plan Olimpijskog centra Jahorina o gradnji gondole koja bi povezala Jahorinu sa Istočnim Sarajevom. Gradnja gondole za Jahorinu je razmatrana i ranije, dok je urađen i idejnii projekat same gondole kao i njena početna stanica koja bi se nalazila na Pavlovcu. Početkom naredne 2020. godine urađene su konkretne stvari po pitanju gradnje gondole. Skupština opštine Istočna Ilidža usvojila je odluku o dodjeli građevinskog zemljišta na Pavlovcu Olimpijskom centru Jahorina, za smještaj početne stanice gondole. Skupština opštine usvojila je odluku da se dodijeli 5.5 dunuma zemljišta Olimpijskom centru Jahorina, za izgradnju početne stanice gondole.
